سخن سردبير
گفتگو و مباحثه در خصوص حوزه علمیه قم و تحولات آن امروزه یکی از ضرورت‌های جامعه نخبگانی و تصمیم‌ساز کشور است. تحصیل‌کردگان حوزه یکی از مهم‌ترین گروه‌های مرجع طی قرن‌های متمادی در عرصه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشور نقش ایفا کرده و حوزویان یکی از قدرتمندترین بازیگران اصلی در تغییرات بوده‌اند. سابقه تاریخی این نهاد هم نشان می‌دهد که حوزه و روحانیت یکی از مهم‌ترین نهادهای مدنی در طول تاریخ ایران بوده است. با همه اینها هنوز توصيف درخور توجه از شرایط، تحولات و وضعیت فعلی حوزه و روحانیت از حيث نرم‌افزاری وجود ندارد؛ درحالی‌که امروزه این نهاد همچنان فعال، پویا و تأثیرات و تأثرات گسترده‌ای در فضای فکری، فرهنگی و سیاسی کشور دارد. کثرت مراکز و مؤسسات تحقیقاتی، نشریات تخصصی حوزوی، کرسی‌های تدریس، جلسات همفکری، همایش‌ها و محافل علمی و از سویی رخدادهایی که تنها برخی از آنها در فضای آشکار و رسانه‌ای منتشر می‌شود، گویای حرکت و پویایی این نهاد در کشور است.
امروزه در مطالعات روحانیت پژوهی سه رویکرد عمده را می‌توان تصور کرد:
رویکرد اول، کلی به جزئی: این رویکرد با فهم يکپارچه و طراحی نقشه از جریانات، به مطالعه در حوزه روحانیت می‌پردازد. این رویکرد عمدتاً در کتب منتشره با عناوین جریان‌شناسی روحانیت متداول بوده و هرچند نظر به تحولات میدانی و رخدادها دارد اما شروع آن از الگوها و مسائل کلان است.
رویکرد دوم، جزئی به کلی: این رویکرد در تلاش است تا به فهم رخدادهای جزئی در حوزه روحانیت بپردازد. این رخدادها و بازتاب آنها نمایی کلی از روحانیت را در ذهن ایجاد می‌کند. برخی پروژه‌های روحانیت پژوهی با رویکردی جامعه‌شناختی رویکردی بدین سبک دارند.
رویکرد سوم، دیالوگی: بر اساس رویکرد دیالوگی، بین رخدادها و حوادثی که برخی از آنها رسانه‌ای شده و برخی خاموش اتفاق می‌افتد و روندها و نقشه‌های کلان، ارتباطاتی باید ایجاد شود و می‌توان با تبیین رخداد و ابعاد آن به سمت تحلیل رخداد رفته و در رابطه‌ای دیالوگ‌وار، بتوان رخداد و کلان‌روندها را در ارتباطی متقابل تحلیل کرد. در این رویکرد، پژوهشگر این عرصه، رخداد را امری منعزل از روندهای کلی نمی‌بیند و هرچند از یک اتفاق و بازخوردهای آن شروع می‌کند، درنهایت به سمت تحلیل آن رخداد و ارتباط آن با روندهای کلی حرکت کند.
در تبیین رویکرد سوم باید اشاره داشت که امروزه حوزه علمیه، روحانیت و نهاد مرجعیت، پویایی و تکاپوی مستمر دارد و بستر رخدادهای متفاوتی است. تکاپویی که بخشی از آن درون‌زا بوده و متأثر از کنش‌ها، اظهارنظرها و تحولات درونی حوزویان است و بخشی از آن هم به دلیل سرعت تحولات در خارج از حوزه، متأثر از فضای بیرون است.
مجموعه این تحولات منبعث از درون و بیرون، فضایی را ایجاد کرده که روحانیت را در مسیر تحولات خاصی قرار داده است. آینده مرجعیت، تغییر سبک زندگی طلاب، گسترده‌تر شدن حوزه‌های دانشی طلاب، رشد بانوان، تغییر منزلت اجتماعی روحانیت، نظم نوین در نسبت با سیاست و … ازجمله نقطه ثقل تحولات پیش رو است.
امروزه موج‌های رسانه‌ای، فکری، فرهنگی که در فضای مجازی و حقیقی ایجاد می‌شود، ذهنیت‌ها و گفتمان‌هایی را در اذهان ایجاد می‌کند و از سویی با توجه به گفتمان‌ها و ذهنیت‌های ایجادشده، بسترهای رخدادهایی ایجاد می‌شود. روشن است که پژوهشگر این حوزه ناچار به فهم این دیالکتیک برای فهم مسیرها و روندهاست.
در چنین بستری نیاز به فهم و تحلیل این تحولات برای مجموعه‌های تصمیم‌گیر جدی است. نشریه «پیرامون» در تلاش است با بهره‌گیری از مجموعه نویسندگان فعال در این عرصه، تحولات و رخدادهای هر فصل را جمع‌آوری و هر یک را بر اساس قالبی خاص به خواننده محترم ارائه دهد.
سیاست نشریه بر کوتاه‌نویسی و ارائه مطلب به مخاطب محترم در فضایی روان و گویاست. پیرامون -که به‌صورت فصلنامه منتشر می‌شود- پذیرای انتقادها، پیشنهادها و یادداشت‌های خوانندگان، کارشناسان و اساتید است.
