یادداشت سردبیر
رخدادهای روزمره در هر موضوع فکری، فرهنگی و اجتماعی می‌توانند در بلندمدت روندی را تقویت یا تضعیف کنند و یا حتی روند جدیدی را ساماندهی نمایند. یکی از بسترهای پررخداد در باب مسائل فکری و فرهنگی، حوزه و روحانیت است. نگاهی به خبرگزاری‌ها و رسانه‌های دینی و حوزوی می‌تواند مؤید این مطلب باشد. رسانه‌هایی که امروز در قامت شبکه‌های اجتماعی حجم عظیمی از اطلاعات و اخبار مربوط به حوزه و روحانیت را برای مخاطبان خود تهیه و در تصویرسازی از فضای حوزه در بین مخاطبان درون حوزوی و بیرون حوزوی نقش بسزایی ایفا می‌کنند و برای یک ناظر بیرونی کافی است تا با گذر از کثرت و سطوح اولیه به لایه‌های عمیق‌تر و اثرگذارتر این اخبار دسترسی پیدا کند تا بتواند در هر فصل، تصویری از رخدادها و روندها را ترسیم کند. در شماره پیشِ‌ِروی نشریه پیرامون، تلاش کرده‌ایم تا با توجه به برخی از روندهای موجود، به بررسی و تحلیل رخدادهای منتخب بپردازیم.
دو رخدادِ مربوط به کمک‌های طلاب به سیل‌زدگان و قتل چندین طلبه در بهار سال 98، در راستای روند تغییر جایگاه اجتماعی روحانیت تفسیر و تبیین می‌شوند؛ روندی که طی سال‌های گذشته توسط اساتید و شخصیت‌های مختلف حوزوی بدان اشاره شده و در نظرسنجی‌های مختلف نیز بروز و ظهور داشته است. در رخداد اول با عنوان «واکاوی احیای خدمات و کنش‌های اجتماعی روحانیت»، تلاش شده است تا به ثمرات و لزوم پرداختن به خدمات اجتماعی در راستای کنترل و بازسازی هویت اجتماعی روحانیت اشاره شود. در رخداد دوم تحت عنوان «واکاوی گسترش و تغییر نوع خشونت علیه روحانیت»، سابقه موضوع خشونت علیه روحانیت و همچنین علل روبنایی و زیربنایی آن تحلیل و بررسی شده است.
از دیگر روندهایی که امروزه در درون جامعه حوزوی قابل پیگیری و رصد است، می‌توان از افزایش تنش‌ها و تخاصمات جریان‌های فکری و سیاسی درون حوزوی نام برد که عمدتاً متأثر از مبانی آن‌هاست و به‌صورت متناوب و عمیق رو به افزایش است، جریان‌های مختلفی که هریک با توجه به دغدغه‌های خود شرایط فکری و فرهنگی و سیاسی کشور را مطالعه و مواضعی را متناسب با هر رخداد اتخاذ می‌کنند. تنش‌های میان این جریان‌ها در برخی از سطوح، عمدتاً فکری و زیربنایی است؛ نظیر تنش‌های دو جریان فلسفی و ضدفلسفی و در برخی از مقاطع به سطوح روبنایی و حتی سیاسی هم کشیده می‌شود. رخداد لغو حضور و سخنرانی مدیر محترم حوزه‌های علمیه در مؤسسه فهیم را می‌توان از همین رهگذر فهم و تبیین کرد، رخدادی که در خصوص آن، چند جریان خاص در فضای مجازی، حجم زیادی از اظهارنظرها و یادداشت‌ها را منتشر نمودند.
روند دیگری که امروزه در سطح کلی جامعه و البته در درون حوزه نیز شاهد آن هستیم، گسترش محافل و جریان‌های انحرافی فکری است. مهمترین مصداق این روند، جذب بخشی از طلاب به یکی از فرقه‌های انحرافی بوده که بازتاب‌هایی در میان دلسوزان حوزه و نظام داشته است. ازآنجاکه نشریه پیرامون یکی از وظایف خود را طرح هشدارها به متولیان و تصمیم‌گیران می‌داند، در این شماره و در راستای تحلیل یکی از رخدادهای مرتبط با روند گسترش جریانات انحرافی، به جریان موسوم به فرقه خراسانی (منصور هاشمی خراسانی) پرداخته و تلاش کرده است تا به تبیین وضعیت عملکرد این جریان در فضای مجازی و حقیقی طی ماه‌های گذشته اشاره نماید.
همچنین در این شماره تلاش نموده‌ایم به‌صورت گذرا و تیتر‌وار به مهمترین خروجی‌های فکری مکتوب در حوزه روحانیت و مهمترین امواج رسانه‌ای مطرح‌شده در بین طلاب و روحانیون در سه‌ماهه اول سال 98 اشاراتی داشته باشیم. از دیگر یادداشت‌های این شماره می‌توان به گزارشی از عملکرد و موانع پیشِ‌روی تحول به‌عنوان راهبرد بنیادین مدیریت حوزه‌های علمیه، تحلیلی در خصوص مقدمات و مؤخرات ملاقات تاریخی طلاب و روحانیون با رهبر معظم انقلاب پس از سال‌ها اشاره داشت.
یادداشت پایانی این شماره نشریه پیرامون، به یکی از خرده روندهایی می‌پردازد که طی سال‌های گذشته اخبار و تحلیل‌های مختلفی در خصوص آن مطرح شده است. این خرده روند، موضوع مهاجرت طلاب و علماء قم به حوزه علمیه نجف است که در فصل بهار در بین رسانه‌ها و دغدغه‌مندان حوزوی با نگرش‌های مختلفی تحلیل شد. این یادداشت تلاش می‌کند با نگاهی فراگیر به فرصت‌ها و تهدیدهای این خرده روند اشاره کند.
درنهایت، باید اذعان کرد که دست‌اندرکاران و پژوهشگران این نشریه همه تلاش خود را برای ارائه یک نشریه (فصل‌نامه) رصدی و تحلیلی برای مسئولان و علاقه‌مندان به کار بسته‌اند تا آنان بتوانند با نگاهی به مطالب این نشریه از اهم روندها و رخدادهایِ فضای حوزه و روحانیت در طی یک فصل آگاه شوند. نشریه پیرامون از راهنمایی‌ها، توصیه‌ها و نکات ارزشمند صاحب‌نظران استقبال می‌کند و از تمامی صاحب‌قلمان در این حوزه، دعوت می‌کند تا با ارسال یادداشت‌های خود به هرچه پربارتر شدن این نشریه کمک کنند.
سردبیر
