یادداشت سردبیر
- شفافیت در هر ساختار سیاسی، امری لازم و ضروری است. گوشهای از این شفافیت چند سالی است كه تا حدودی در خصوص بودجه دولتی حوزه علمیه نمایان شده است. وضعیت ایدهآل وضعیتی است که در آن نهتنها حوزه بلکه سایر نهادها در اتاقی شیشهای به سر برند و میزان بودجه دریافتی آنها از دولت در قبال تلاشهایی که انجام داده و خروجیهایی که ایجاد کردهاند نمایان شود. هنوز خیلی از نهادها در چنین اتاقی نیستند اما حوزه علمیه با فاششدن میزان بودجهای که دریافت میکند، تا حدودی از پشت دیوارهای شیشهای و از طریق نگاه عموم مردم و بهویژه اصحاب رسانه رصد شده و مورد سؤال قرار میگیرد.
- پیرامون در این شماره پرونده «بودجه دولتی حوزه علمیه» را در کانون توجه قرار داده و در بخش «بدنه طلاب» در ضمن سه یادداشت تفصیلی از سه زاویه مهم در مورد آن به سخن نشسته است. در زاویه نخست تصور کاملی ازآنچه حوزه دریافت میکند در قبال آنچه سایر نهادها اخذ میکنند به بحث گذاشته شده است. پیداست که هر قضاوت و تحلیلی در قبال دریافتی حوزه از دولت، فرع بر شناخت دقیق این مسئله و زوایای مربوط به آن است و الا تحلیلهایی که بدون شناخت دقیق ارائه میشوند، ابترند و نگاه عمیق و مطلوبی ندارند. زاویه دوم اما به علل حساسیت توده مردمی در قبال دریافت این بودجه پرداخته است و زاویه سوم از راهکارهای کاهش حساسیت و اصلاح نگاه به این مقوله سخن گفته است. به نظر میرسد آنچه از خلال این زوایا به دست میآید، نتایجی راهبردی و راهکارهایی عینی برای اصلاح وضعیت موجود است؛ که اجمال آنها در این دفتر بیانشده و امید است فرصت برای ورود تفصیلی به آنها در مجالی دیگر مهیا گردد.
- موضوع کلان دیگری که در این شماره به آن پرداختیم، کلیدواژه «جهاد تبیین» در کلمات مقام معظم رهبری است. در این خصوص در بخش «گفتگو» سه مصاحبه از صاحبنظران حوزوی اخذ شد و تلاش شد تا سه زاویه نگاه به این مسئله و رابطه حوزه علمیه با آن تشریح شود.
- وفات شیخ الفقها آیه الله العظمی صافی گلپایگانی و اطلاق تعبیر «بصیر» به ایشان در پیام مقام معظم رهبری، بهانه یادداشت «فقدان فقیه بصیر» در بخش «نهادهای حوزوی» شده است. در این یادداشت زوایای مختلف شخصیت ایشان تبیین گردیده است.
- در بخش «دین و دینداری» رخدادهای فصل زمستان پژواک قابلتوجهی در بین حوزویان داشت. انتشار گسترده کلیپی که در آن عمامه روحانی آمر به معرف بر زمین لگد شده بود، بهانهای شد تا در یادداشتی مستقل به تحلیل رابطه میان کنشگریهای حوزویان در قالب امر به معروف و برخی عکسالعملهای دارای خشونت از سوی مردم پرداخته شود. حضور زنان در ورزشگاه بهرغم مخالفت صریح برخی از چهرهها و جریانات حوزوی، بهانه یادداشت تحلیلی دیگری در این خصوص شده است چنانچه اظهارنظر برخی از نویسندگان در خصوص ملاک حلالزادگی در جشنواره فجر 1400، یادداشت تحلیلی دیگری را به ثمر نشانده است. در آخر این بخش موضوع «متاورس» موردتوجه قرارگرفته و پیرامون آن دو یادداشت تحلیلی ارائهشده است.
- در بخش «جریانشناسی» یادداشتی به تحلیل اندیشههای مرحوم دکتر فیرحی و دکتر طباطبایی پرداخته و تقابل دو نوع نگاهی که در این میان به امر سیاسی وجود دارد را تحلیل کرده است.
- در بخش «تشکلات و مؤسسات حوزوی»، یادداشتی به برخی مواضع چالشبرانگیز ائمه محترم جمع پرداخته است؛ مواضعی که با دغدغههای بهحق مردمی فاصله دارد و ناخواسته خوراک تبلیغاتی برخی برای ضربه زدن بهنظام اسلامی میشود. تأکید این یادداشت بر ارائه پیشنهادهایی است که میتواند به اصلاح وضعیت موجود بیانجامد و در ضمن آن تلاشهای مطلوب و ارزشمند خطیبان جمعه نیز به محاق نرود.
- پیرامون امیدوار است با تحلیل رخدادهای جاری حوزه علمیه، راهبردها و راهکارهای مطلوب برای اصلاح نظام تدبیر حوزه علمیه را استخراج کند و در همین راستا دست خود را بهسوی همه اندیشمندان و دغدغهمندان فرهیخته حوزوی و دانشگاهی دراز کرده و از یادداشتهای تحلیلی و انتقادی آنان استقبال میکند.
مهدی شجریان